In 2010 was de première van de film ‘The Human Resources Manager’, gebaseerd op een boek van A.B. Yehoshua. De film gaat over het naar huis brengen van het dode lichaam van een Oost-Europese vrouwelijke gastarbeider die bij een terreuraanslag in Israël om het leven kwam. Aan het eind van de film is een befaamde Roemeense schlager te horen: Lume, Lume (Wereld, Wereld). De tekst gaat over de vraag ‘wereld, wat doe je me aan, wanneer ben ik je beu?’

Dat soort gevoelens kennen veel Israëli’s omdat hun land het niet meer goed kan doen in de ogen van velen in het buitenland. Ooit hadden we de goede, oude tijden, toen er met grote bewondering naar het Joodse land werd gekeken. De Joden in Israël waren er toch maar in geslaagd om woestijnen te laten bloeien en meer van dat soort fraais. Okay, er was iets aan de hand met Palestijnen, maar dat stond niet bovenaan de publieke belangstelling in die tijd.

Die, in zekere zin naïeve kijk op de Joodse staat, is compleet in het tegendeel veranderd. Het imago van het nieuwe, oude land is van het ene uiterste doorgeschoten naar het andere. Het lijkt wel of Israëli’s nu 100% fout zijn.

Inmiddels hebben veel Joden in het buitenland daar steeds meer last van. Neem de VS waar Joden toch een redelijk goed leven kenden, al was er wel degelijk sprake van enig antisemitisme (waar niet?). Dat is veranderd. Vooral in academische kringen en niet alleen daar.

Van Frankrijk, waar de grootste Joodse gemeenschap van Europa woont, wordt gezegd dat het voor Joden ook niet meer is wat het geweest is. Het land kent een lange antisemitische traditie (Dreyfus!) en door de komst van veel moslims is dat er niet minder op geworden, schijnt het. In de Israëlische pers is te lezen dat de huidige verkiezingen in Frankrijk veel Joden een onbehaaglijk gevoel geven. Macron, de premier van het midden, die op groot verlies staat, heeft gekozen voor het linkse kamp om het gevaar van rechts tegen te houden. Rechts Frankrijk is echter in opmars en daar klinken nogal eens geluiden die neerkomen op de aloude Jodenhaat. Al doet de dochter van de zeer rechtse Jean-Marie Le Pen (‘De Holocaust is een voetnoot in de geschiedenis’, beweerde hij) haar best om dat beeld van zich af te schudden.

Links Frankrijk is bepaald niet dol op Israël en dat slaat terug op de Joden in Frankrijk. Daarom zijn Franse Joden, las ik, zeer teleurgesteld dat Macron nu voor die kant kiest. De rabbijn van de grote synagoge in Parijs zegt inmiddels tegen iedereen die het horen wil dat er geen toekomst meer is voor Joden in Frankrijk. Hij raadt hen aan te vertrekken. Naar Israël of elders waar het veilig is.

Israël is bepaald geen veilig land vanwege de buren die het op het land voorzien hebben, maar je kunt hier als Jood rustig met een keppel of talliet (gebedsmantel) over straat lopen. Dat is een zegen.